Penubuhan Malaysia 16 September 1963
Perdana Menteri Persekutuan Tanah
Melayu, Tunku Abdul Rahman Putra dalam satu ucapan beliau di Persidangan
Persatuan Wartawan Luar Negeri Asia Tenggara yang diadakan di Hotel
Adelphi, Singapura pada 27 Mei 1961, telah menggagaskan tentang perlunya
diwujudkan satu rancangan untuk membawa Persekutuan Tanah Melayu,
Singapura, Borneo Utara, Brunei dan Sarawak ke dalam satu bentuk
kerjasama politik dan ekonomi.
Antara lain, kerjasama ini perlu
diadakan adalah bertujuan untuk menyekat pengaruh komunis yang semakin
ketara yang boleh menggugat kestabilan politik serantau. Pendirian
kerajaan ini adalah berdasarkan kepada perkembangan politik di Singapura
yang memperlihatkan peningkatan pengaruh golongan kiri. Di samping itu
juga gagasan ini bertujuan untuk mengimbangi jumlah penduduk,
meningkatkan kemajuan ekonomi dan mempercepatkan proses kemerdekaan bagi
Singapura, Brunei, Borneo Utara dan Sarawak.
Mesyuarat Persatuan Parlimen Komanwel
Cawangan Tanah Melayu dan Borneo di Singapura pada 23 Julai 1961 telah
bersetuju menubuhkan Jawatankuasa Perundingan Perpaduan Malaysia dengan
dipengerusikan oleh Donald Stephen. Tujuan penubuhan Jawatankuasa ini
adalah untuk menerangkan dengan lebih jelas tentang konsep Malaysia
kepada orang ramai khususnya penduduk Sabah, Sarawak dan Brunei. Dalam
Jawatankuasa ini, perwakilan dari Tanah Melayu terdiri daripada
ahli-ahli Parlimen.
Perwakilan Singapura terdiri daripada
ahli-ahli Majlis Mesyuarat Undangan termasuk seorang ahli parti
pembangkang. Anggota perwakilan dari Sarawak adalah ahli-ahli Majlis
Negeri Sarawak, begitu juga dengan Sabah. Jawatankuasa ini telah
bermesyuarat sebanyak empat kali untuk membincangkan perkara-perkara
berkaitan penubuhan Malaysia. Mesyuarat pertama diadakan di Sabah pada
Ogos 1961, seterusnya di Kuching, Sarawak pada Disember 1961 dan di
Kuala Lumpur pada Januari 1962. Mesyuarat terakhir telah diadakan di
Singapura pada Februari 1962. Dalam mesyuarat terakhir itu Jawatankuasa
bersetuju untuk mengemukakan memorandum kepada Suruhanjaya Cobbold
supaya dibuat tinjauan mengenai pandangan penduduk di Sarawak dan Sabah
terhadap gagasan Malaysia.
Memorandum yang dipersetujui
Jawatankuasa tersebut mengandungi beberapa perkara penting untuk
dijadikan asas kepada perlembagaan yang akan dirancang. Jawatankuasa ini
bersetuju supaya perlembagaan Tanah Melayu dijadikan asas kepada
perlembagaan Malaysia. Antara perkara lain yang dipersetujui ialah
tentang perlunya ada sebuah kerajaan Persekutuan yang kuat dan berkuasa
dalam hubungan luar, pertahanan dan keselamatan juga mengenai agama
Islam diterima sebagai agama rasmi.
Pembentukan Suruhanjaya Cobbold pada 17
Januari 1962 adalah bagi memberi kebebasan dan keadilan kepada semua
pihak. Suruhanjaya ini dibentuk hasil perundingan di antara kerajaan
Persekutuan Tanah Melayu dan Kerajaan British pada November 1961. Tujuan
penubuhan Suruhanjaya ini adalah untuk meninjau pandangan penduduk
negeri-negeri di Borneo Utara (Sabah) dan Sarawak tentang gagasan
Malaysia.
Suruhanjaya ini dianggotai oleh lima
orang ahli dengan dipengerusikan oleh Lord Cobbold, bekas gabenor Bank
England, ahli-ahlinya terdiri daripada Dato’ Wong Pow Nee dan Encik Mohd
Ghazali bin Shafie, sebagai wakil kerajaan Persekutuan Tanah Melayu,
manakala Sir Anthony Abell dan Sir David Watherston, wakil kepada
kerajaan British. Mr. H. Harris bertindak selaku Setiausaha.
Sepanjang Februari-hingga April 1962,
Suruhanjaya ini telah menemui lebih 4000 orang dan menerima 2200
memorandum daripada pelbagai pihak yang terdiri dari parti-parti
politik, ahli-ahli Mesyuarat Kerajaan dan Undangan, pembesar-pembesar,
anak-anak negeri dan pemimpin kaum, majlis bandaran, pemimpin-pemimpin
agama, kesatuan sekerja dan orang ramai yang memberikan pandangan.
Hasil dari laporan ini menunjukkan
sejumlah 80 peratus penduduk Sarawak dan Borneo Utara menyokong kepada
penubuhan Malaysia. Sokongan rakyat ini jelas dibuktikan melalui laporan
Suruhanjaya Cobbold yang telah disahkan oleh perwakilan Setiausaha
Bangsa-Bangas Bersatu. Selain itu, laporan itu juga memuatkan
cadangan-cadangan daripada ahli-ahli Suruhanjaya berhubung beberapa
perkara yang dinyatakan melalui memorandum-memorandum yang diterimanya.
Pada 21 Jun 1962 laporan ini telah
dikemukakan kepada Kerajaan British dan Kerajaan Persekutuan Tanah
Melayu. Setelah dikaji, kedua-dua kerajaan bersetuju menerima hampir
semua cadangan yang telah dibuat oleh Suruhanjaya tersebut. Tunku Abdul
Rahman Putra, Perdana Menteri Tanah Melayu juga menerima laporan
Suruhanjaya Cobbold.
Beliau telah membentuk sebuah
Jawatankuasa untuk mengkaji laporan itu yang telah dipengerusikan oleh
beliau sendiri dan anggota-anggota yang lain terdiri dari Tun Abdul
Razak (Timbalan Perdana Menteri), Tan Siew Sin (Menteri Kewangan), Datuk
(Dr) Ismail Dato’ Abdul Rahman (Menteri Keselamatan Dalam Negeri) dan
Datuk V.T. Sambanthan (Menteri Kerja Raya dan Telekom).
Kata sepakat telah dicapai oleh Perdana
Menteri Persekutuan Tanah Melayu, Tunku Abdul Rahman dan Harold
Macmillan, Perdana Menteri British untuk mengadakan rundingan di London.
Rundingan tersebut telah berlangsung selama 2 minggu. Pada Julai 1963
satu perjanjian penting telah ditandatangani di Pejabat Perhubungan
Komanwel di Malborough House, London.
Perjanjian Penubuhan Persekutuan
Malaysia ini telah ditandatangani oleh wakil-wakil kerajaan British,
Persekutuan Tanah Melayu, Sabah, Sarawak dan Singapura. Persetujuan
telah di peroleh untuk menubuhkan Malaysia pada 31 Ogos 1963. Walau
bagaimanapun, penubuhan Malaysia yang dirancang pada tarikh tersebut
terpaksa ditangguhkan kerana laporan Setiausaha Bangsa-Bangsa Bersatu
hanya dapat disiapkan pada 14 September 1963. Malaysia akhirnya
diisytiharkan pada 16 September 1963. Upacara pengisytiharan Malaysia
telah diadakan di Stadium Merdeka Kuala Lumpur pada 16 September 1963.
Upacara gilang gemilang ini telah dihadiri oleh SPB Yang di-Pertuan
Agong, Raja-raja Melayu, Gabenor Pulau Pinang, Melaka, Singapura,
Sarawak dan Sabah. Upacara ini juga dihadiri oleh anggota kabinet,
diplomat asing di Kuala Lumpur serta jemputan khas.
Pengisytiharan penubuhan Malaysia telah
dibacakan oleh Perdana Menteri, Tunku Abdul Rahman Putra di hadapan
lebih kurang 30,000 rakyat Malaysia yang turut meraikan hari bersejarah
tersebut. Tunku kemudiannya melaungkan “Merdeka” sebanyak tujuh kali
diselang seli dengan laungan oleh rakyat yang hadir. Upacara diakhiri
dengan bacaan doa selamat oleh Mufti Negeri Sembilan, Tuan Haji Ahmad
bin Mohammad Said.
Rentetan Peristiwa
27 Mei 1961
Perdana Menteri,
Tunku Abdul Rahman semasa Persidangan Persatuan Wartawan Luar Negeri
Asia Tenggara di Hotel Adelphi, Singapura telah menggagaskan tentang
perlunya diwujudkan satu rancangan untuk membawa Persekutuan Tanah
Melayu, Singapura, Borneo, Brunei dan Sarawak kedalam satu bentuk
kerjasama politik
23 Julai 1961
Mesyuarat Persatuan
Parlimen Komanwel Cawangan Tanah Melayu dan Borneo di Singapura telah
bersetuju menubuhkan Jawatankuasa Perunding Perpaduan Malaysia
dipengerusikan oleh Donald Stephen.
Ogos 1961
Mesyuarat pertama Jawatankuasa Perunding Perpaduan Malaysia diadakan di Sabah
18-20 Disember 1961
Mesyuarat kedua Jawatankuasa Perunding Perpaduan Malaysia diadakan di Kuching Sarawak
6-7 Januari 1962
Mesyuarat ketiga Jawatankuasa Perunding Perpaduan Malaysia diadakan di Selangor Legislative Assembly Chamber, Kuala Lumpur
17 Januari 1962
Suruhanjaya Cobbold
telah ditubuhkan bagi meninjau pandangan penduduk negeri-negeri di
Borneo Utara(Sabah) dan Sarawak. Suruhanjaya dianggotai oleh lima orang
ahli iaitu Lord Cobbold, Dato’ Wong Pow Nee, En. Mohd Ghazali Shafie,
Sir Anthony Abell dan Sir David Watherston. Mr H. Harris bertindak
sebagai Setiausaha
3-4 Februari 1962
Mesyuarat keempat Jawatankuasa Perunding Perpaduan Malaysia
21 Jun 1962
Laporan Suruhanjaya Cobbold telah disiapkan dan dikemukakan kepada kerajaan British dan kerajaan Persekutuan Tanah Melayu
Julai 1962
Kata sepakat dicapai
Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu, Tunku Abdul Rahman dengan
Tuan Harold MacMillan Perdana Menteri British untuk mengadakan
rundingan.
9 Julai 1963
Perjanjian penting
telah ditandatangani di Pejabat Perhubungan Komanwel di Malborough
House, London. Perjanjian penubuhan Persekutuan Malaysia telah
ditandatangani oleh wakil-wakil kerajaan British,Persekutuan Tanah
Melayu, Sabah, Sarawak dan Singapura.
16 September 1963
Upacara
pengisytiharan Malaysia diadakan di Stadium Merdeka Kuala Lumpur.
Pengisytiharan penubuhan Malaysia telah dibacakan oleh Perdana Menteri,
Tunku Abdul Rahman dihadapan lebih kurang 30 000 rakyat Malaysia